بالاترین، وب‌سایتی از دنیای گیک‌ها تا فعالان سیاسی
۱۳۹۰ شهریور ۱۰, پنجشنبه
شاید یکی از کلماتی که مفهوم اصلی خود را در بین کاربران ایرانی اینترنت از دست داده است کلمه‌ی «بالاترین» است. کلمه‌ای که تا قبل از ۲۵ مرداد ۱۳۸۵ تنها همان معنای لغوی خود را می‌داد، اما پس از آن به نام وب‌سایتی تبدیل شد که یکی از اولین پروژه‌های فارسی‌زبان در زمینه‌ی وب ۲ است.
با نگاهی به روزهای آغاز به کار بالاترین، آن را می‌توان وب‌سایتی دانست که با هدفی غیر سیاسی شروع به کار کرد اما با توجه به شرایط جامعه‌ی ایران به پایگاهی کاملا سیاسی تبدیل شد. به همین دلیل شاید بتوان انتخابات در ایران را نقطه‌های عطفی در تغییر محتوایی بالاترین دانست به گونه‌ای که بازخورد این نظریه را می‌توان در بالاترین بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ ایران دید.
بالاترین در ابتدای کار یک وبسایت کاملا گیکی بود که در آن کاربران می‌توانستند آخرین اخبار تکنولوژی و فناوری اطلاعات را پیدا کنند و یا وبلاگ‌های جدیدی را کشف کنند و همانگونه که گفته شد شاید بتوان بالاترین در سال‌اول را مجموعه‌ای از لینک‌هایی دانست که توسط وبلاگ‌نویسان فعال در زمینه‌ی فناوری اطلاعات کشف می‌شد.
هر چند که نباید از این نکته چشم‌پوشی کرد که آنچه که باعث محبوبیت این وبسایت شد، قابلیت رای دادن به لینک‌های دیگران بود، قابلیتی که برای اولین بار در وب فارسی به اجرا در می‌آمد و با استقبال خوبی هم همراه شد.
اما با گذشته زمان بالاترین از نظر محتوایی دچار تغییرات زیادی شد به گونه‌ای که هم اکنون بالاترین به عنوان یک وبسایت سیاسی شناخته می‌شود تا وب‌سایتی از جنس Digg یا Reddit.
این وبسایت در ابتدا که بیشتر مطالب آن را لینک‌های فناوری اطلاعات تشکیل داده بود به مرور زمان دچار تغییر شد و کم کم بر تعداد لینک‌های سیاسی‌اش افزوده شد، در کوتاه مدت این تغییر جالب بود به گونه‌ای که بالانس مطالب در بالاترین به بهترین شکل ممکن درآمد و هر کاربری می‌توانست نیاز خبری خود را با مراجعه به بالاترین برطرف کند.
اما با روی کار آمدن دولت نهم و تغییر فضای جامعه‌ی ایران، این بالانس خبری هر چه بیشتر به سمت اخبار سیاسی حرکت کرد به طوری که در ماه‌های قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ شاهد اوج لینک‌های سیاسی در بالاترین بودیم به طوری که باعث شد بسیاری از وبلاگ‌نویسان این وبسایت را به دلیل فضای بیش از حد سیاسی آن تحریم کنند و دیگر به این وبسایت سر نزنند.
برای همین شاید مهمترین ضعف بالاترین با گذشت ۵ سال از عمر آن را فضای شدیدا سیاسی یک طرفه آن دانست به گونه‌ای که جایی برای لینک‌های غیرسیاسی و یا دیدگاه‌های سیاسی مخالف وجود ندارد.
هر چند که در همین فضای شدیدا سیاسی بالاترین، صحت اخبار آنچنان که باید و شاید دقیق نیست به طوری که در برخی از روزها لینک‌هایی توسط کاربران بالاترین رای می‌گیرند و داغ می‌شوند که کاملا نادرست هستند و شاید به همین دلیل است که برخی از افراد اعتقاد دارند که «در بالاترین در هر روز یک انقلاب در حال رخ دادن است».
اما اگر از ضعف‌های بالاترین بگذریم، بالاترین دو مزیت بزرگ دارد که به صورت مستقیم در وب فارسی تاثیرگذار است. اولین مزیت بالاترین راهنمایی ترافیک قابل توجه به دیگر وب‌سایت‌ها است به طوری که با داغ شدن لینکی از یک وبسایت، تغییر بازدیدکنندگان آن وبسایت کاملا محسوس است و شاید به همین دلیل است که برخی از مدیران وب‌سایت‌ها و یا وبلاگ‌نویسان گروه‌هایی را تشکیل داده‌اند که به لینک‌های یکدیگر در بالاترین رای بدهند تا داغ شوند، هر چند که ایجاد اینگونه گروه‌ها خود یکی از نقض‌های بالاترین است اما باز هم از اهمیت ایجاد ترافیک برای دیگر وب‌سایت‌ها کم نمی‌کند.
دومین مزیت بالاترین آن است که بحث آزادی بیان را در وب فارسی مطرح کرد. بحثی که شاید بسیار از وبلاگ‌نویسان و کاربران اینترنت به آن اعتقاد داشته باشند، اما این بحث هیچگاه به گستردگی‌ای که بالاترین آن را در وب فارسی مطرح کرد، نبوده است.
میزگرد: مقررات جدید «بالاترین» و انتقاد کاربران
هر چند که نباید از ضعف‌های بزرگ این وبسایت چشم‌پوشی کرد، اما در نهایت با نگاهی کلی می‌توان بالاترین را فارغ از هر گونه دیدگاه سیاسی یک وبسایت خوب و مفید برای وب فارسی دانست که باعث تغییرات زیادی در این فضا شد. شاهد این موفقیت را هم می‌توان ایجاد ده‌ها وبسایت مشابه با بالاترین اما با اسم‌های مختلف دانست که بعد از بالاترین شروع به کار کردند اما هیچگاه نتوانستند جای این وبسایت را بگیرند.
امین ثابتی: از اولین وبلاگ‌نویسان استان سیستان و بلوچستان، وبلاگ‌نویسی را از سال ۸۲ آغاز کرد. وی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک است و در حال حاضر ساکن لندن است. علاوه بر آن پژوهشگر و تحلیل‌گر وب (به خصوص وب فارسی) است. در مورد فیلترینگ، وبلاگستان و به طور کلی رخدادهای وب فارسی تحقیق می‌کند و در دو سال اخیر موضوع "جنگ نرم" را مورد توجه قرار داده است. وی نویسنده وبلاگ "ندای‌امروز" است.
MI/YK